Digitaal lezen: e-reader of smartphone?
GfK-onderzoek: trends in digitale media (2020)
Digitale media zijn niet meer uit het leven weg te denken. Zowel uitgesteld kijken, vooruitkijken als het streamen van video en muziek zijn in 2022 verder toegenomen, zo blijkt uit jaarlijks GfK-onderzoek Trends in Digitale Media. Dit onderzoek besteedt ook aandacht aan digitaal lezen. Ook boeken worden anno 2022 namelijk regelmatig gelezen in digitale vormen: e-books en luisterboeken. Hoe vergelijkt het gebruik van digitale boeken zich met dat van papieren boeken; verschilt het nog per doelgroep; en welke apparaten en platforms gebruikt men dan het liefst?
Het lezen van digitale boeken blijft in populariteit stijgen. Vergeleken met 2021 lezen meer Nederlanders e-books. In 2021 las nog 37% wel eens een e-book; in 2022 was dit 41%. Ook het aandeel luisteraars van luisterboeken is gestegen, van 16% naar 18%. Het gebruik van papieren boeken is daarentegen juist iets gedaald. Toch is papier nog steeds het populairste medium om boeken te lezen: 71% van de Nederlanders las in 2022 een papieren boek (tegenover 74% in 2021).
Ook als het gaat om gebruiksduur van een medium, staat de e-reader bovenaan het rijtje. E-readerlezers spenderen gemiddeld 178 minuten (ongeveer 3 uur) per week aan het lezen van e-books op de e-reader. Papieren boeken worden gemiddeld 139 minuten (bijna 2,5 uur) per week gelezen. Luisterboekluisteraars gebruiken het liefst de smartphone: zij spenderen 106 minuten (bijna 2 uur) per week aan het luisteren naar een luisterboek op hun telefoon. Minder populair is de tablet. Men gebruikt deze gemiddeld een half uur per week voor het lezen van een e-book of het luisteren van een luisterboek.
Voor e-books en luisterboeken kun je als lezer kiezen uit een groot aantal aanbieders van abonnementen en losse boeken. Onder e-bookgebruikers is het kopen van losse exemplaren op Bol.com de populairste manier. 19% van de e-booklezers koopt losse e-books op de website. Ook de online Bibliotheek wordt veel gebruikt, door 12% van de e-booklezers. Kobo Books (voor losse exemplaren) en Bol.com Kobo Plus (het abonnement) worden beide door ongeveer een tiende van de e-booklezers gebruikt. De populairste aanbieder van luisterboeken is Storytel: 13% van de luisteraars maakt hiervan gebruik. Ook de online Bibliotheek en de verkoop van losse exemplaren via Bol.com (beide 12%) zijn populair onder de luisterboekgebruikers.
Hoewel het gebruik van abonnementsmodellen stijgt, worden de meeste e-books op e-readers nog steeds gratis verkregen. Van de 188 e-books die een eigenaar gemiddeld op zijn of haar e-reader heeft staan, zijn er gemiddeld 130 gratis verkregen. Deze gratis e-books komen voornamelijk bij vrienden, familieleden of andere kennissen (57%) vandaan, of ze waren een gratis aanbod of cadeau van de e-bookwinkel (41%). Ruim een kwart van de e-readereigenaars (27%) downloadt e-books via torrentwebsites of nieuwsgroepen.
Dat lezers relatief hoogopgeleid en van een hogere social-economische klasse zijn, is bekend. Dit effect is – vergeleken met papieren boeken – sterker voor e-books, maar ook vooral voor luisterboeken. Daarnaast is het luisterboek populair onder 18- tot 49-jarigen. 50-plussers luisteren juist relatief weinig naar een luisterboek.
Daarnaast lezen vrouwen iets meer dan mannen – dit geldt voor papieren boeken, e-books en luisterboeken. Maar het verschil tussen de genders is miniem.
Digitale lezers wijken weinig af van lezers in het algemeen, als het gaat om socialmediagebruik. Onder beide groepen is WhatsApp het populairste sociale medium: driekwart van de (digitale) lezers gebruikt deze app. Ook Facebook wordt door meer dan de helft van de lezers (64%) en digitale lezers (60%) gebruikt. Vier op de tien (digitale) lezers gebruiken Instagram en ongeveer een derde gebruikt Messenger. LinkedIn en YouTube worden beide door ongeveer een kwart van de (digitale) lezers gebruikt. Opkomende app TikTok blijkt nog niet zo populair als de rest: een tiende van de (digitale) lezers gebruikt deze app.
GfK-onderzoek: trends in digitale media (2020)
GfK=onderzoek: trends in digitale media (2018)
SMB-GfK themameting: digitaal lezen (2021)