Weinig docenten staan achter verplichte leeslijst
SMB-GfK themameting: leesopvoeding (2021)
Jongeren brengen hun vrije tijd op allerlei manieren door; ze kijken televisieseries, brengen tijd door op social media en appen elkaar. Daarnaast leest het merendeel van de jongeren wel eens een boek. Wat lezen ze dan, hoe hebben sociale media invloed op hun leesgedrag en waarom pakken sommige jongeren liever een Engelstalig boek op dan een Nederlandstalig boek? De meest recente themameting van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek* draait om het leesgedrag van jongeren.
Ongeveer de helft (46%) van de jongeren tussen de 12 en 25 jaar oud leest wekelijks een boek in de vrije tijd. 11% slaat zelfs elke dag een boek open. Spanning en avontuur zijn onder jongeren het populairste genre (gelezen door 41% van de jongeren), gevolgd door young adult en fantasy (gelezen door respectievelijk 32% en 29%). Psychologie en zelfhulp zijn meer in trek bij 20-25-jarigen; drie op de tien lezers in deze leeftijdsgroep leest wel eens over dit onderwerp. Deze oudere leeftijdsgroep leest over het algemeen ook meer verschillende genres dan de tieners.
Vergeleken met vijf jaar eerder, in 2018, zijn meer jongeren gaan lezen. In 2018 las nog 39% wekelijks en las 45% alleen op vakanties of nooit. In 2023 is het aandeel wekelijkse lezers toegenomen naar de eerder genoemde 46%. Het aandeel jongeren dat nooit of alleen op vakantie leest, is juist gedaald, naar 35%. Deze stijging in leesfrequentie is te zien bij jongeren van alle leeftijden, maar vooral bij 16- tot 25-jarigen.
Niet iedereen is even enthousiast over het lezen: bij jongeren tussen de 12 en 19 jaar hebben boeken een minder goed imago. Meer dan de helft van de tieners leest omdat het moet van school. De belangrijkste reden om niet te lezen is de voorkeur voor andere activiteiten, gevolgd door afleiding van binnenkomende berichtjes op de telefoon. Zo’n 40% van de tieners vindt lezen gewoon niet leuk.
De jonge twintigers halen vaker genot uit het lezen dan de tieners. Zo zegt 58% van de 20-tot 25-jarigen graag te lezen, tegenover 40% van de 16- tot 19-jarigen en 28% van de 12- tot 15-jarigen.
Sociale media zijn niet weg te denken uit het leven van jongeren. Driekwart van hen gebruikt wel eens platforms als YouTube en Instagram. Het nieuwe medium TikTok groeit snel in populariteit: inmiddels wordt het gebruikt door ruim de helft van de jongeren. Vooral de 12- tot 19-jarigen zijn fan.
Sociale media worden gebruikt voor meer dan alleen gedachtenloos scrollen: 42% van de jongeren haalt namelijk boekentips uit sociale media. TikTok en Instagram zijn favoriet. TikTok heeft zelfs een eigen boek-community met de hashtag #BookTok. Bijna de helft van de TikTok-gebruikers kent deze hashtag en een kwart zegt ook echt boeken te lezen die ze op TikTok hebben gezien. Dit komt neer op 15% van alle jongeren die wel eens een boek lezen dat ze op TikTok hebben gezien.
Anderstalig lezen is in opmars, zo is te zien de KVB Boekwerk Monitor Markt en de SMB-themameting naar anderstalig lezen van vorig jaar. Ook jongeren lezen graag anderstalige – en dan met name Engelstalige – boeken. Ongeveer een derde van de jongeren tussen de 16 en 25 geeft aan het liefst in het Engels te lezen. De belangrijkste reden hiervoor is omdat ze boeken graag in de oorspronkelijke taal lezen (39%) en omdat ze hun taalvaardigheid willen oefenen (32%). Daarnaast geven ze aan dat ze de Nederlandse vertalingen niet lekker vinden lezen (32%) en dat het aanbod in een andere taal groter is (29%). Prijs speelt slechts een kleine rol bij de keuze voor Engelstalig.
* KVB Boekwerk presenteert het onderzoek dat wordt uitgevoerd door GfK in opdracht van de Groep Algemene Uitgevers, Koninklijke Boekverkopersbond, Stichting CPNB, Stichting Lezen en Koninklijke Bibliotheek.
SMB-GfK themameting: leesopvoeding (2021)
SMB-GfK themameting: leesbevordering (2022)
SMB-GfK themameting: anderstalig (2022)