Nederlanders voelen urgentie leesbevordering

16-03-2023

Onder Nederlanders bestaat het idee dat er steeds minder gelezen wordt en dan vooral door kinderen en jongeren. In het boekenvak is er de laatste jaren dan ook veel aandacht geweest voor leesbevordering. Wat doen ouders van jonge kinderen zelf om hun kinderen te stimuleren om te gaan lezen? Of vinden ze dat meer een taak voor scholen? En wat voegen campagnes als de Kinderboekenweek toe? De meest recente meting van het GfK-SMB-kwartaalonderzoek* besteedt hier aandacht aan.

Merendeel leest minder dan gewenst

Het lezen van boeken heeft een positief imago onder de Nederlanders: lezen wordt gezien als ontspannend, verrijkend en leerzaam. Toch besteedt een aanzienlijk deel – 58% – van de Nederlanders minder tijd aan lezen dan ze zouden willen. De belangrijkste reden hiervoor is tijdsgebrek: 44% van de respondenten geeft aan dat het hebben van te weinig tijd een drempel is om te gaan lezen. Daarnaast vormen de concurrentie van andere activiteiten (30%) en specifiek het gemak van het kijken van televisie en andere video’s (26%) drempels om te gaan lezen.

Ook als het om anderen gaat, heeft men het gevoel dat er minder gelezen wordt: ruim de helft van de respondenten heeft het idee dat volwassenen minder lezen en maar liefst driekwart heeft het idee dat jongeren minder lezen. Het verbaast dan ook niet dat 80% van de respondenten het belangrijk vindt om aandacht te besteden aan leesbevordering.

Tweederde ouders van jongere kinderen leest voor

Om te onderzoeken op welke manier ouders het lezen bij hun kinderen stimuleren, heeft GfK in het onderzoek extra vragen gesteld aan ouders met kinderen onder de twaalf jaar. Van deze groep onderneemt 96% – bijna iedereen dus – wel eens een leesactiviteit met kinderen. De meest uitgevoerde activiteit is voorlezen uit een boek: 71% van de ouders van kinderen onder de twaalf doet dit wel eens. Ook het aanmoedigen om te lezen, naar de openbare bibliotheek gaan en boeken cadeau geven worden door een meerderheid gedaan.

Duidelijk is dat ouders van jonge kinderen verantwoordelijkheid nemen in de leesbevordering. Slechts een klein deel (11%) van de ouders van kinderen onder de twaalf ziet leesbevordering niet als een taak voor zichzelf, maar meer voor scholen. Dit zijn vooral mensen die zelf weinig hebben met boeken en ze zelf niet kopen, lezen of lenen.

Kinderboekenweekcampagne zet aan tot actie

Behalve aan leesopvoeding, besteedde GfK in het onderzoek ook aandacht aan de Kinderboekenweekcampagne. Hierbij is onderzocht in hoeverre de campagne met reclamespot aanslaat: herkent de doelgroep – ouders met kinderen onder de twaalf jaar oud – de campagne en zet het aan tot actie?

25% van de doelgroep herkende de campagne en koppelde de campagne aan de Kinderboekenweek. Vergeleken met de benchmarkcijfers die GfK verzamelt is dit positief: de campagne scoort boven het gemiddelde van 22%. De meeste ouders kennen de campagne van tv (47%) en in mindere mate van het internet (16%).

De campagne wordt goed gewaardeerd door ouders van jonge kinderen: men geeft aan dat de campagne leuk is, kinderen aanspreekt en aanzet tot actie. “Het spreekt aan, is niet overdreven en vooral voor kinderen is het een mooie reclame die aanspoort”, omschreef een respondent de campagne. Naar aanleiding van de campagne heeft 37% van de ouders een boek in huis gehaald en 30% heeft met anderen over de campagne gesproken of aan activiteiten rondom de campagne meegedaan. Slechts 11% van de respondenten beoordeelde de campagne met een rapportcijfer 5 of lager, vooral omdat de link met de Kinderboekenweek niet werd gelegd: “Het was me niet duidelijk waar het voor was. Heb hem ook maar 1x gezien”.

Van alle campagnes is de Kinderboekenweek veruit de bekendste onder ouders van kinderen onder de twaalf: 61% van de respondenten gaf aan het afgelopen jaar iets over de campagne te hebben gezien, gehoord of gelezen. Voor de Nationale Voorleesdagen is dit zo’n kwart van de respondenten. Van andere campagnes, zoals de Nationale Voorleeswedstrijd, Boekstart en Zomerlezen, heeft een kleiner deel iets gemerkt.

* KVB Boekwerk presenteert het onderzoek dat wordt uitgevoerd door GfK in opdracht van de Groep Algemene Uitgevers, Koninklijke Boekverkopersbond, Stichting CPNB, Stichting Lezen en Koninklijke Bibliotheek.

Ook interessant voor u