Inkomsten van literair-culturele vertalers dalen sinds 2018

Niet alle vertalers werken met het modelcontract

Bij dit onderzoek hebben we het modelcontract als uitgangspunt genomen. Vanuit het onderzoek gepubliceerd door de Taalunie weten we dat het verschil tussen de boven- en de onderkant van de markt maar liefst 48 procent bedraagt. Dit betekent dat bij de vergoeding van het vertalen van een boek het maximumtarief in 2022 van 7,0 eurocent per woord is gehanteerd als bovengrens en 3,36 als ondergrens. Daarnaast neemt het modelcontract ook de royalty’s in ogenschouw. Bij verkopen boven de 4000 exemplaren wordt 2% uitgekeerd aan vertalers, bij verkopen van 100.000 of meer 2,5% aan royalty’s. Ook bij de berekening van de royalty’s is rekening gehouden met de bandbreedte zoals hierboven aangegeven.

7% van vertalers verdient 60% van inkomsten

In 2021 deelden 4.206 vertalers een gezamenlijk inkomen van tussen de € 13,2 (ondergrens) en € 27,5 miljoen (bovengrens) vanuit royalty’s en de vertalingen van boeken uit de algemene boekenmarkt.  Dat is een stijging van 6% ten opzichte van het voorgaande jaar. Ten opzichte van het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar is het inkomen 1% hoger. Binnen het literair-culturele segment ligt het gezamenlijk inkomen tussen de € 7,8 (ondergrens) en € 16,3 miljoen (bovengrens). Vergeleken met het voorgaande jaar is dit een daling van 6% en ten opzichte van het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar is het 10% lager.

We hebben de vertalers ingedeeld in vier inkomensgroepen. Vertalers voor wie de inkomsten lager zijn dan € 1.000 (neveninkomsten); vertalers met een inkomen tussen € 1.000 en brutominimumloon €  18.900 (secundair inkomen); vertalers die tussen brutominimumloon en modaal (€ 37.000) verdienen (gemengde praktijk); en ten slotte vertalers die meer verdienen dan modaal (primair inkomen).

Binnen de A-boekenmarkt zien we dat de groepen ‘primair inkomen’ en ‘secundair inkomen’ het grootste aandeel hebben (respectievelijk 38% en 37%). De groep ‘gemengde praktijk’ heeft een inkomensaandeel van 21% en de groep ‘neveninkomsten’ verdient slechts 3% van de totale omzet. Het aandeel vertalers dat valt binnen de twee hogere inkomensgroepen (primair en gemengde praktijk) is 7% van alle vertalers binnen de A-markt. Deze 7% is verantwoordelijk voor bijna 60% van de totale omzet.

Binnen het literair-culturele segment heeft de groep ‘secundair inkomen’ het grootste inkomensaandeel (46%) in 2021, gevolgd door de groep ‘primair inkomen’ met 28%.  De verdeling van de twee overige groepen is nagenoeg gelijk aan de verhouding binnen de A-markt. De groep ‘gemengde praktijk’ verdient 22% en de groep ‘neveninkomsten’ verdient slechts 4% van de totale omzet. Binnen dit segment is 5% van alle literair-cultureel vertalers verantwoordelijk voor de helft van het totale inkomen.

Voor een groot deel van de vertalers vormen de inkomsten afkomstig van vergoeding per woord, royalty’s en subsidies van het Letterenfonds vooral neveninkomsten.

De steile curve in onderstaande grafiek illustreert dit. Als inkomsten voor de algemene markt en het literaire-culturele segment elk worden opgedeeld in 100 gelijke delen, waarbij de vertalers zijn gerangschikt van lage naar hoge inkomsten per jaar, dan blijkt dat de inkomstenverdeling een steile curve heeft. Dat wil zeggen dat er een klein deel is van de vertalers (de x-as) dat een substantieel inkomen (y-as) overhoudt aan de vertalingen van algemene boeken en de daaruit voortkomende royalty’s.