Verkoop van boekengenres: verhoudingen en ontwikkelingen
Monitor 2023 – De markt
KVB Boekwerk presenteert de Monitor Boekverkopers, die inzicht biedt in vier verschillende verkoopkanalen: boekhandels, ketenwinkels, webwinkels en overige verkooppunten. In 2024 stijgt het aantal bij CB aangesloten ketenwinkels flink, wat leidt tot een verschuiving in de populariteit en uniciteit van het aanbod. Tegelijkertijd blijven zelfstandige boekhandels en webwinkels hun positie behouden met een divers en gespecialiseerd aanbod.
De Monitor Boekverkopers 2024 is gebaseerd op de distributiecijfers van CB. We kijken naar de levering van Nederlandstalige papieren boeken aan afleverpunten met een vaste aansluiting bij CB. In 2024 zijn er in totaal 1347 CB-aansluitingen, een lichte stijging ten opzichte van de 1325 aansluitingen in 2023. Deze toename is grotendeels te danken aan een groeiend aantal ketenwinkels dat zich bij CB heeft aangesloten. Het aantal ketenwinkels steeg van 551 naar 598. Het feit dat zich steeds meer ketenwinkels aansluiten bij CB heeft mogelijk te maken met het feit dat gemakswinkels zoals Primera meer inzetten op hun boekenaanbod, als voorbereiding op het naderende verbod op tabaksverkoop in deze winkels.
Het aantal zelfstandige boekhandels met CB-aansluiting nam juist af van 484 in 2023 naar 448 in 2024. Het aantal unieke titels en het aantal ingekochte exemplaren dat boekhandels in 2024 hebben ingekocht zijn echter niet gedaald. Dit suggereert dat deze daling in aantal boekhandels grotendeels veroorzaakt is door overnames en consolidaties. Regionale ketens hebben vaak één CB-aansluiting voor alle vestigingen. Wanneer zo’n keten een regionale boekhandel overneemt, verdwijnt er een CB-aansluiting, maar blijft de boekhandel bestaan. De daling in CB-aansluitingen is dus niet een-op-een gelijk aan daling van het aantal boekhandels.
Naast boekhandels en ketens levert CB aan webwinkels en andere boekverkooppunten, zoals supermarkten, tabakswinkels en museumshops.
Net als vorig jaar wordt 40% van het afzetvolume geleverd aan webwinkels en 60% aan fysieke boekverkopers. Van deze fysieke winkels kopen zelfstandige boekhandels het grootste deel in: 39% van het totaal, nagenoeg even veel als het e-commercekanaal. 19% wordt ingekocht door ketenwinkels en 2% door overige verkooppunten. Tijdens de coronaperiode werd bijna de helft (49%) van de afzet aan webwinkels geleverd, voornamelijk ten koste van de boekhandels.
De nieuw bij CB aangesloten ketenwinkels hebben een directe invloed op de samenstelling van het assortiment dat we zien bij dit kanaal. Zo zien we een verschuiving in de populariteit en de uniciteit van het aanbod van ketens.
Populariteit en uniciteit
Populariteit beschrijft hoe het assortiment van een boekhandel zich verhoudt tot de gemiddelde rangorde van het assortiment in de totale markt. Hoe populairder een boek in de totale markt, hoe hoger (dichter bij de eerste plaats) het in de rangorde komt. Hoe meer een boekhandel boeken hoog in de rangorde bestelt, hoe populairder het aanbod.
Uniciteit beschrijft hoe uniek het assortiment van een boekhandel is. Hoe dichter bij de eerste plaats (‘maar op één plek te krijgen’), hoe unieker het assortiment van die boekhandel.
Populariteit en uniciteit zijn tegenhangers van elkaar in betekenis. Beide functies worden echter anders berekend en zijn dus niet automatisch aan elkaar gekoppeld. Een hogere score in populariteit leidt niet automatisch tot een lagere score op uniciteit. In de praktijk zien we echter wel dat beide functies tegen over elkaar staan.
In 2024 hebben ketenwinkels gemiddeld een beduidend populairder assortiment dan in eerdere jaren. Tegelijkertijd daalt de uniciteit van het assortiment van dit kanaal. Dit is grotendeels te verklaren door de nieuw aangesloten ketens, die relatief populairdere titels inkopen en daarmee de gemiddelde populariteit van het assortiment van het hele kanaal omhoog halen. Het is dus niet zo dat de bestaande ketenwinkels – die in 2023 en eerder al aangesloten waren bij CB – ineens populairdere titels zijn gaan inkopen.
Boekhandels en webwinkels blijven stabiel in hun inkoopgedrag. Zij behouden hun unieke aanbod, waarbij webwinkels nog altijd het meest diverse assortiment voeren, aansluitend bij hun longtail strategie. Zij blijven dan ook koploper als het gaan om het aantal unieke titels: zij kregen in 2024 ruim 67.000 verschillende titels geleverd uit CB-voorraad.
Boekhandels onderscheiden zich door een combinatie van een uniek en populair assortiment. Voor fysieke winkels is het bieden van een groot assortiment niet zo makkelijk als voor webwinkels. Webwinkels kunnen namelijk direct door CB aan de klant laten leveren en hoeven dus geen magazijn met voorraad te hebben. Boekhandels moeten wel zo’n voorraad aanhouden voordat zij kunnen verkopen. Met ruim 56.000 titels is het aanbod dan ook minder breed dan dat van het e-commercekanaal. Toch bieden boekwinkels een combinatie aan van populaire en unieke (niche)titels, wat resulteert in een assortiment van veel meer unieke titels dan ketens en overige boekwinkels (die respectievelijk 41.000 en 16.000 unieke titels in het assortiment hadden). Boekhandels hebben relatief veel literair-culturele titels in het assortiment (62%). Ruim een kwart (27%) bestaat uit klassiekers: oudere literair-culturele titels. Met hun brede assortiment vervullen boekhandels daarmee ook een belangrijke presentatiefunctie: ze bieden een zorgvuldig geselecteerd aanbod voor het winkelend publiek.
Overige boekverkopers hebben relatief veel nieuwe titels in het assortiment. Dit past bij de nichefunctie die deze winkels vaak vervullen. Het gaat hier bijvoorbeeld om spirituele winkels, hobbywinkels en speelgoedwinkels die boeken verkopen die passen bij hun totaalassortiment.
Boekhandels, ketenwinkels en overige CB-aansluitingen zijn verspreid over het hele land. Gemiddeld heeft een COROP-regio 34 CB-aansluitingen: 11 boekhandels, 15 ketens en 8 overige verkooppunten. Regio’s in het westen van het land hebben een relatief hoge concentratie van boekhandels en ketens vergeleken met de rest van het land. Dat er in het westen van het land meer winkels zijn is niet onverwacht: daar wonen en reizen immers meer mensen dan in het oosten, zuiden en noorden. Met de nieuw aangesloten ketenwinkels en overige verkooppunten is de verspreiding van bij CB aangesloten verkooppunten wel breder dan het vorig jaar was. In het oosten en in het zuiden van het land zien we dit jaar een groter aantal ketens én overige verkooppunten.
Monitor 2023 – De markt
Monitor Boekverkopers – 2024
Monitor Boekverkopers – 2023
Deze website maakt gebruik van cookies. We gebruiken cookies om content en advertenties te personaliseren, om functies voor social media te bieden en om ons websiteverkeer te analyseren. Ook delen we informatie over uw gebruik van onze site met onze partners voor social media, adverteren en analyse. Deze partners kunnen deze gegevens combineren met andere informatie die u aan ze heeft verstrekt of die ze hebben verzameld op basis van uw gebruik van hun services. U gaat akkoord met onze cookies als u onze website blijft gebruiken. Onze cookies
Via de cookie instellingen kunt u uw toestemming op elk moment wijzigen of intrekken.
This content is blocked. Accept cookies within the '%CC%' category to view this content.