Langetermijntrends in lees-, koop- en leengedrag
SMB-GfK reguliere meting (2025)
In het Nederlandse medialandschap winnen streaming en on-demand verder aan invloed. Vooral jongere consumenten willen steeds vaker zelf bepalen wanneer en via welk platform zij media consumeren. Daarnaast is kunstmatige intelligentie in 2025 wijdverbreid. Inmiddels is 90% van de Nederlanders ermee bekend en de helft gebruikt AI-toepassingen actief. Als het gaat om digitaal leesgedrag, is één duidelijke trend zichtbaar: het luisterboek wordt steeds meer gebruikt. Dit alles blijkt uit het jaarlijkse GfK-onderzoek Trends in Digitale Media, waarin ook digitaal leesgedrag uitgebreid aan bod komt.
Het gebruik van luisterboeken laat dit jaar een duidelijke stijging zien. Het aandeel luisterboekluisteraars onder de Nederlandse bevolking groeit al jaren gestaag – van 16% in 2020 naar 19% in 2024 – maar in 2025 maakt het aandeel gebruikers een grote sprong naar 24%. Papieren boeken en e-books maken een dergelijke groei niet mee: het gebruik van papieren boeken schommelt al jaren en het aandeel e-booklezers is al een tijd stabiel.
Vooral jongere consumenten, tussen de 18 en de 49 jaar oud, luisteren veel naar luisterboeken: een derde (32%) van hen luistert wel eens naar een luisterboek. Bij 65-plussers slaat het luisterboek (nog) niet aan: van deze groep geeft slechts 10% aan wel eens naar luisterboeken te luisteren.
Ook op het gebied van opleiding en sociale klasse zijn er verschillen: luisterboeken worden relatief veel gebruikt door hoogopgeleiden en leden van de hoogste sociale klasse, en minder door midden- en laagopgeleiden en de lagere sociale klassen. Ditzelfde patroon is terug te zien bij het lezen van papieren boeken en e-books, maar de verschillen zijn daar kleiner.
Mannen en vrouwen verschillen niet in hun gebruik van luisterboeken, terwijl hun gebruik van papieren boeken en e-books wél verschillen: vrouwen lezen al jaren meer dan mannen.
De belangrijkste redenen die respondenten noemen om voor een luisterboek te kiezen zijn het feit dat luisterboeken handig zijn onderweg of op reis (genoemd door 29% van de luisteraars), het gemak (26%) en de mogelijkheid het luisteren te combineren met andere activiteiten (25%). Daarmee bieden luisterboeken deels vergelijkbare voordelen als e-books: ook e-books worden gekozen vanwege het gemak en het feit dat het handig mee te nemen is. De mogelijkheid tot combineren met een andere activiteit is wel een uniek voordeel van het luisterboek.
De toename van luisterboekgebruik past in de bredere beweging richting streaming en abonnementsmodellen. Luisterboeken (en e-books) worden veel via (al dan niet betaalde) platforms geconsumeerd. Voor het luisteren van luisterboeken zijn Spotify en Storytel het populairst, gebruikt door respectievelijk 21% en 19% van de luisteraars die luisterboeken via platforms beluisteren. Op de derde plaats komt de online Bibliotheek, gebruikt door 14% van de luisteraars.
Spotify is in 2024 als nieuwe speler gearriveerd op de luisterboekenmarkt en heeft direct een dominant marktaandeel verworven. Nederland is zelfs een van de snelstgroeiende luisterboekmarkten voor Spotify. Een dominante marktpositie heeft het bedrijf al jaren als het gaat om streamingabonnementen voor muziek en podcasts, zo blijkt uit eerdere metingen van Trends in Digitale Media. Omdat veel consumenten al een Spotify-abonnement hebben voor muziek en podcasts, is de overstap naar luisterboeken laagdrempelig. Mogelijk heeft dit bijgedragen aan de sterke stijging van luisterboekgebruik in 2025.
Net als luisterboeken worden e-books veel via leesplatforms gebruikt. Voor e-books zijn andere platforms het meest populair: op de eerste plaats staat Bol.com Kobo Plus (gebruikt door 19% van de e-booklezers), gevolgd door Kobo Books (16%). Op de derde plaats staat de online Bibliotheek (13%). Daarmee is de online Bibliotheek de enige aanbieder die voor beide typen boeken in de top 3 staat.
Consumenten luisteren voornamelijk naar hun luisterboeken via de smartphone. Zij doen dat gemiddeld 95 minuten per week. Hoewel sommige luisteraars (ook) andere via dragers naar boeken luisteren, worden deze beduidend minder intensief gebruikt: tablets, smart speakers, cd’s en laptops worden gemiddeld tussen de 14 en 34 minuten gebruikt.
E-books en papieren boeken worden vooralsnog meer intensief gebruikt dan luisterboeken. E-books op de e-reader spannen de kroon met gemiddeld 197 minuten – meer dan drie uur – per week. Hoewel lang niet iedereen een e-reader heeft (28% van de Nederlanders tegenover 95% die een smartphone heeft), wordt de e-reader dus wel veel intensiever gebruikt voor lezen. Ook papieren boeken worden veel gebruikt: ruim twee uur per week.
Net als luisterboeken zijn podcasts een luisteractiviteit die in populariteit toeneemt. Hoewel het aandeel podcastluisteraars in het afgelopen jaar niet dezelfde groei doormaakte die we bij luisterboeken zagen – het aandeel luisteraars steeg met slechts één procent punt van 44% in 2024 naar 45% in 2025 – zien we wel een sterke groei sinds 2020, toen nog 32% van de respondenten aangaf naar podcasts te luisteren.
Net als luisterboeken zijn podcasts vooral populair onder 18-49-jarigen; 65-plussers luisteren nauwelijks. Ook bij podcasts zijn hoogopgeleiden en leden van hogere sociale klassen oververtegenwoordigd. Daarmee lijken podcasts en luisterboeken grotendeels dezelfde doelgroepen te bedienen.
Podcasts worden vooral via de smartphone beluisterd en ook voor podcasts is Spotify het meest gebruikte platform. Spotify domineert hier sterker dan bij luisterboeken: 49% van de podcastluisteraars gebruikt Spotify om naar podcasts te luisteren.
Behalve luisterboeken gaat het onderzoek ook uitgebreid in op het gebruik van papieren boeken en e-books. Zoals hierboven genoemd is het gebruik van deze typen boeken weinig veranderd ten opzichte van voorgaande jaren. In het artikel bij het onderzoek van 2024 lees je meer over het gebruik van papieren boeken en e-books.
SMB-GfK reguliere meting (2025)
Extra analyse o.b.v. SMB-GfK-consumentenonderzoek
SMB-GfK themameting: persoonlijke ontwikkeling (2025)