Nederlandse boekenaanbod kan diverser

Boekenaanbod niet divers genoeg

Onderzoeksbureau GfK heeft biculturele Nederlanders, LHBTI’ers en een algemene controlegroep* ondervraagd naar hun lees-, koop- en leengedrag en hun kijk op diversiteit in het boekenvak. Biculturele en LHBTI lezers geven aan waarde te hechten aan erkenning in het Nederlandse boekenaanbod. Zo ziet een derde van de biculturele Nederlanders graag iets terug van hun culturele of etnische achtergrond in boeken en vindt ruim de helft van de LHBTI’ers het prettig om hun iets te herkennen van hun eigen seksuele geaardheid in boeken. Deze aandelen zijn hoger dan gemiddeld in Nederland: bij de controlegroep zegt een kwart dit prettig te vinden.

Over hun vertegenwoordiging in het huidige boekenaanbod zijn zij echter minder tevreden dan gemiddeld. Zo is gemiddeld 78% van de Nederlanders tevreden over de representatie van hun romantische of seksuele voorkeur in het aanbod; van de LHBTI’ers is slechts 64% hierover tevreden. Biculturele Nederlanders zijn vooral ontevreden over het aanbod van boeken in de voorkeurstaal voor henzelf en hun kinderen. Deze ontevredenheid speelt voornamelijk onder de eerste generatie biculturele Nederlanders; de tweede en derde generatie hebben geen problemen met het verkrijgen van boeken in hun voorkeurstaal (voor de meesten is dit immers Nederlands).

Het belang van een diversiteit aan kinderboeken

Tweederde van de Nederlanders vindt het belangrijk dat kinderen kunnen leren over andere mensen en onbekende situaties en dat zij zich in een boek kunnen herkennen. Dit gevoel leeft nog sterker onder de biculturele Nederlanders (78%) en LHBTI’ers (79%).

Over de representatie van verschillende groepen in het huidige kinderboekenaanbod is het merendeel van de Nederlanders tevreden. Een op de tien Nederlanders zegt echter ontevreden te zijn over de diversiteit in culturele achtergronden; hetzelfde aandeel is ontevreden over de diversiteit in seksuele voorkeuren en genderidentiteiten. LHBTI’ers zijn minder positief: ongeveer een op de vijf LHBTI’ers vindt het aanbod over diverse seksuele voorkeuren en genderidentiteiten onvoldoende.

Meer non-fictie

Beide voorgeselecteerde groepen geven aan meer te lezen dan Nederlanders in het algemeen: 40% van de biculturele Nederlanders en 36% van de LHBTI’ers lezen minstens drie keer per week, tegenover 26% van Nederland totaal. Daarnaast lezen biculturele Nederlanders ook meer voor aan kinderen en geven zij vaker een boek als cadeau aan een kind. Vroeger als kind werd deze groep juist minder voorgelezen (60% vergeleken met 74% voor Nederland totaal). Een klein deel van de biculturele Nederlanders (8%) geeft dan ook aan dat voorgaande generaties problemen hadden met lezen. Dit geldt vooral voor de eerste generatie: 23% van hen ervaart dit onder de generatie(s) voor hen. De bereikte biculturele Nederlanders en LHBTI’ers zijn gemiddeld ouder en hogeropgeleid dan de controlegroep. Dit kan meespelen.

De populairste genres onder alle onderzochte groepen Nederlanders zijn spannende fictie, boeken gebaseerd op waargebeurd verhaal en literaire romans. Daarnaast lezen biculturele Nederlanders en LHBTI’s relatief vaak non-fictie. Biculturele Nederlanders lezen daarnaast vaker dan gemiddeld literatuur en kookboeken.

KVB Boekwerk onderzoek: diversiteit en inclusie in de boekenmarkt KVB Boekwerk presenteert dit onderzoek dat wordt uitgevoerd door GfK in opdracht van de Groep Algemene Uitgevers, Koninklijke Boekverkopersbond, Stichting CPNB, Stichting Lezen en Koninklijke Bibliotheek. Tevens heeft KVB Boekwerk een verkennend onderzoek uitgevoerd naar hoe het boekenvak staat tegenover diversiteit en inclusie. KVB Boekwerk bevroeg auteurs, vertalers, uitgevers en boekhandels hoe zij kijken en in hoeverre zij in hun werk aandacht besteden aan diversiteit en inclusie. Daarnaast is een lijst opgesteld van initiatieven binnen de sector die zich bezighouden met dit onderwerp. 

* De eerste twee groepen zijn gevormd met een voorselectie, bij de controlegroep is dat niet gedaan. Het GfK noemt deze Nederland totaal (LHBTI’ers en biculturele Nederlanders maken hier ook deel van uit).