Boekenmarkt in coronatijd II
Voor de meest recente cijfers over de boekenmarkt in coronatijd, bekijk hier de Weekmonitor Corona.
Verplicht thuiszitten door corona stimuleert lezen, blijkt uit een onderzoek van Stichting Marktonderzoek Boekenvak en onderzoeksbureau GfK. 40% van de respondenten geeft aan meer tijd te zijn gaan besteden aan het lezen van boeken. 6% van de respondenten die normaal gesproken niet lezen, heeft het boek opgepakt. Uit verkoopdata blijkt dat deze toegenomen interesse in het lezen van boeken een positief effect heeft op de boekenomzet. Echter, niet iedere ondernemer zal zich hierin kunnen herkennen. Voor sommige fysieke boekwinkels was het tijdens de coronamaatregelen zwaar weer. Daar staat tegenover dat het coronavirus het e-commercekanaal geen windeieren legt. Dit artikel is een cijfermatige analyse hoe de boekensector er nu voor staat, na een periode van versoepeling en aan de vooravond van strengere maatregelen.
De tussenstand
In de eerste drie kwartalen van 2020 is er 20 miljoen euro meer aan (papieren) boeken uitgegeven dan in dezelfde periode in 2019 (+6%). Tussen de twee verkoopkanalen – het e-commercekanaal en de fysieke winkels – bestaan grote verschillen. De omzet van het e-commercekanaal is sterk gestegen (+24%), en die van fysieke winkels is gedaald (-7%).
Acceleratie omzetgroei e-commercekanaal
De boekenomzet van het e-commercekanaal stijgt sinds 2017 jaarlijks ongeveer met 10%. Voor dit jaar is de omzet aanzienlijk sterker gestegen, met maar liefst 24%. Deze omzetstijging vertegenwoordigt een brutowaarde van 34,1 miljoen euro (zie tabel 1). Dit is overigens nog exclusief de verkoop van e-books. De verkoop daarvan is tot nu toe met 11% gestegen ten opzichte van vorig jaar. Wat dat betreft leidt corona vooralsnog niet tot een digitale transitie in de boekensector.
50% tot 80% hogere omzetten
Vooral tijdens de weken direct na afkondiging van de coronamaatregelen – de ‘intelligente lockdown’ van week 13 tot en met 22 – steeg de omzet in het e-commercekanaal. In deze periode realiseerde het e-commercekanaal in sommige weken wel 50% tot 80% hogere omzetten dan in dezelfde weken in 2019 (zie figuur 2). Na de versoepeling van de maatregelen en het terugdringen van het aantal besmettingen bleef het e-commercekanaal succes boeken, wel minder exorbitant dan in de eerste weken. Die omzet in de periode na versoepeling – van week 23 tot en met 38 – is gemiddeld 30% hoger dan in diezelfde periode in 2019.
Moeilijke periode voor fysieke winkels
Fysieke winkels gaan met hun tijd mee en verkopen ook boeken via het e-commercekanaal. Toch vindt het grootste gedeelte van de verkoop in de fysieke winkel plaats. In de periode voor de coronacrisis werd er een omzetstijging van 7% ten opzichte van 2019 geboekt. Een goed begin voor fysieke boekwinkels. Maar na de eerste maatregelen voor social distancing (week 11) ging het bergafwaarts. Vanaf dat moment tot de eerste versoepelingen van de maatregelingen (week 23) is de omzet ten opzichte van 2019 met 24% gedaald.
De omzet in de weken na de versoepelingen is bijna weer op het niveau van 2019 (-3%). Per saldo hebben de fysieke winkels in de eerste drie kwartalen 7% minder omzet gerealiseerd (een verlies van 14,1 miljoen euro). Het is wel afwachten wat de komende periode gaat brengen met aangescherpte maatregelen.
Procentuele stijging of daling van de omzet ten opzichte van dezelfde week in 2019 voor fysieke winkels en het e-commercekanaal. Deze grafiek laat zien dat de fysieke winkels van week 12 tot en met 24 te maken hadden met omzetverliezen. Het e-commercekanaal had daarentegen te maken met een flinke omzetstijging.
Groei in omzet kinderboeken, daling bij non-fictie vrije tijd en anderstalig
De verkoop van kinderboeken is flink gestegen tijdens corona, zo blijkt uit onderstaande tabel. Dit heeft vermoedelijk te maken met het verplicht thuis zitten van kinderen, en dat ouders het lezen van boeken als verlichtend beschouwen. Ook zijn er dit jaar meer fictieboeken aangeschaft, waarmee de behoefte aan ontspanning kan worden bevredigd. Het enige genre dat verlies heeft geleden is non-fictie vrije tijd. Het gaat onder andere om reisgidsen, fietsgidsen, reisverhalen. Tot slot is uit onze analyse gebleken dat er vooral minder anderstalige boeken zijn verkocht.
