Gebruik leesabonnementen blijft groeien

Abonnementsdiensten zitten in de lift

E-books zijn op talloze manieren te verkrijgen: de online of de fysieke boekwinkel, een abonnement, de online Bibliotheek, (al dan niet legaal) gratis downloaden en ga zo maar door. Het merendeel van de e-booklezers (56%) kiest er in 2024 voor om losse e-books bij een online boekwinkel te kopen. Ook gratis downloaden (uit legale bron) wordt door meer dan de helft van de e-booklezers (53%) gedaan. Op de derde plaats komt het lezen via een abonnementsmodel voor e-books (43%). 34% leent e-books bij de online Bibliotheek. Als we kijken naar het aantal e-books dat een lezer gemiddeld per jaar verkrijgt, staan abonnementsmodellen bovenaan: e-booklezers lezen gemiddeld 5,7 e-books via een abonnement, tegenover 3,7 e-books gekocht in een online winkel.

Voor luisterboeken zijn abonnementsdiensten (42%) en de online Bibliotheek (27%) de meest gebruikte manieren om aan de boeken te komen. De meest gebruikte app is Spotify (30%), gevolgd door Storytel (27%). 13% koopt losse luisterboeken in de online winkel.

Abonnementsdiensten zitten nog steeds in de lift: het aandeel digitale lezers dat gebruikmaakt van een abonnementsdienst is toegenomen van 27% in 2021 naar 35% in 2024. De meest gebruikte dienst is Kobo Plus: 38% van de abonnementhouders maakt gebruik van deze dienst. Op de tweede plaats staat de online Bibliotheek, met 32% van de abonnementhouders.

Lezers kiezen vooral voor een abonnement omdat de boeken direct beschikbaar zijn om te lezen en vanwege de aantrekkelijke prijs: respectievelijk 49% en 43% van de respondenten gaf aan dat deze redenen voor hen een rol spelen om een abonnement te nemen. Ook de vele beschikbare actuele titels (35%) en de mogelijkheid om vrijblijvend in een boek te beginnen (30%) zijn veel genoemde redenen. Dat iemand een abonnement heeft, betekent overigens niet dat die verder niets anders leest; 85% van de abonnementhouders leest namelijk ook papieren boeken.

Leesgedrag bij e-book anders dan bij papieren boek; leeservaring minder positief

Het leesgedrag dat lezers vertonen bij het lezen van e-books is anders is dan bij het lezen van papieren boeken. Bij het lezen van e-books is men bijvoorbeeld vaker geneigd meerdere boeken tegelijk te lezen en het boek van begin tot eind door te nemen, zonder veel te bladeren of terug te gaan. Dit verschilt van het lezen van papieren boeken, waarin lezers vaker door het boek heen bladeren en pagina’s scannen.

Daarnaast wordt het lezen van een e-book als minder positief ervaren in vergelijking met papieren boeken, ook door e-booklezers. In papieren boeken kan men over het algemeen rustiger achter elkaar doorlezen, vindt men het lezen meer ontspannend en gaat men meer op in het boek.

Toch denken de ondervraagde digitale lezers in de toekomst vaker e-books te lezen dan papieren boeken. Dit heeft mogelijk te maken met de gemakken die gepaard gaan met e-books, zoals blijkt uit het eerder dit jaar gepubliceerde onderzoek Trends in Digitale Media: e-books zijn gemakkelijk om te gebruiken, mee te nemen en ze zijn over het algemeen goedkoper dan papieren boeken. De belangrijkste positieve eigenschappen van e-books die lezers aangeven zijn het kunnen lezen in het donker, het kunne aanpassen van de lettergrootte en het kunnen zien hoe ver men is in het boek.

Klein deel lezers gebruikt AI bij lezen

Generatieve AI heeft in korte tijd een invloedrijke positie ingenomen in de digitale wereld en zo ook in de digitale leeswereld. Een klein deel van de digitale lezers gebruikt inmiddels ook AI met betrekking tot boeken: bijvoorbeeld om vragen te stellen over een boek (9%) of luisterboeken te luisteren met AI-stemmen (6%). 5% leest wel eens een boek dat door AI geschreven is. Jongere lezers (tot 35 jaar) en innovatieve lezers (lezers die enthousiast zijn over en gebruikmaken van ontwikkelingen binnen digitaal lezen) gebruiken vaker AI in relatie tot lezen dan de gemiddelde digitale lezer. Dit wijst op een mogelijke versterking van de positie van AI in de boekenwereld in de toekomst.

Hoewel momenteel nog een klein deel er gebruik van maakt, wijzen de meeste lezers het gebruik van AI voor boeken niet af: slechts een derde zegt door AI geschreven boeken niet te willen lezen. Als een boek dan door AI is geschreven, wil het merendeel (66%) dat wel graag van tevoren weten. Een aantal lezers ziet echt een kans voor AI bij innovatie: bijvoorbeeld door AI beeldmateriaal te laten maken op basis van beschrijvingen van boeken, of zelfs eindeloos lange verhalen te laten schrijven.