Literair-culturele makers

Monitor 2017 – Makers

Literair-culturele markt volgt de algemene markt

Om een beter inzicht te krijgen in de culturele waarde van de boekenmarkt analyseert KVB Boekwerk ook de omvang van auteurs en vertalers van literair-culturele werk. Literair-culturele titels zijn literatuur (inclusief poëzie), kinderboeken en overige cultureel waardevolle non-fictietitels over kunst, kunstgeschiedenis, filosofie, menswetenschappen, ideeëngeschiedenis, geschiedenis en actuele maatschappelijke vraagstukken. Een actieve auteur of actieve vertaler is iemand die in de periode van vijf jaar (ten minste) één nieuwe werk publiceerde of vertaalde.

De belangrijkste trends

Door de bank genomen volgt het literair-culturele segment de ontwikkelingen in de algemene boekenmarkt. Dit is niet zo gek als je bedenkt dat de literair-culturele markt ongeveer 60% van de verkochte boeken en omzet behelst. Net als in de algemene boekenmarkt daalt het aantal auteurs en vertalers binnen het literair-cultureel segment (ca. -10%), terwijl er wel meer werk wordt gepubliceerd (+6%). Voor auteurs ligt deze daling boven de tien procent, voor vertalers net eronder. Ook voor de genres kinder- en jeugdboeken en non-fictie zijn er minder auteurs en vertalers. Opvallend is dat er juist meer auteurs zijn binnen het genre fictie. Voor vertalers geldt dit niet.

Literair-cultureel volgt algemene markt

Met een omzet-, afzet- en titelaandeel van rond de 60% is het literair-culturele segment een belangrijke categorie in de boekenmarkt. Nederland kent in 2017 10.800 actieve auteurs van literair-cultureel werk. Dit is 57% van alle actieve auteurs. Het aantal auteurs is – vergelijkbaar met alle auteurs uit de algemene boekenmarkt – gedaald met 10% ten opzichte van 2013. Deze daling is niet direct terug te zien in het aantal jaarlijks geproduceerde titels; tussen de 3.800 en 4.000. Constatering: dezelfde jaarproductie wordt door minder auteurs geleverd.

Ruim 70% van de vertalers vertaalt literair-cultureel werk. Nederland heeft steeds minder van deze vertalers. In 2017 staat de teller op 2.100 vertalers, 100 minder dan in 2013. Des te opvallender dat er 300 meer literair-culturele vertalingen zijn gepubliceerd dan in 2013. Het gaat om 2.300 vertaalde titels.

Literair-culturele fictie heeft het niet makkelijk

Literaire fictie heeft een steeds minder groot afzet- en omzetaandeel binnen het literair-culturele segment (zie KVB Boekwerk artikel Verdieping verkoopcijfers 2017). Echter, juist binnen dit genre is het aantal actieve literair-culturele auteurs toegenomen van 3.700 in 2013 naar 3.800 in 2017, het hoogste aantal tot nu toe. Daarentegen: het aantal gepubliceerde literair-culturele fictietitels in 2017 verschilt weinig van dat uit 2013, beide liggen rond de 1.100.

Voor literair-culturele vertalers geldt dat er elk jaar een lichte daling heeft plaatsgevonden. In 2017 zijn er 1.200 literair-culturele fictie vertalers, die jaarlijks ongeveer 1.000 titels opleveren.

Meer productie en verkoop, maar minder makers van kinderboeken

Het gaat de laatste jaren (als enige genre) goed met de verkoop van literair-culturele kinderboeken; zowel omzet- als afzetaandeel is gestegen. Binnen het genre kinder- en jeugdboeken is het aantal literair-culturele auteurs echter gedaald van 2.200 kinderboekenauteurs in 2012 naar 1.800 kinderboekenauteurs in 2017 (-18%). Dit heeft weinig gevolgen gehad voor de jaarproductie, die jaarlijks fluctueert rond de 1.100 of 1.200 titels.

Voor kinder- en jeugdboeken blijft het aantal vertalers stabiel: het aantal ligt de afgelopen zes jaar steeds tussen de 560 en 600 vertalers. Een boeiende trend hierbij is dat er wel steeds meer kinder- en jeugdtitels worden vertaald. In 2017 verschenen er 945 vertaalde kinder- en jeugdboeken, een aantal dat meer dan 20% hoger ligt dan in 2013.

Non-fictie informatief houdt stand

Het afzetaandeel van literair-culturele titels in de categorie non-fictie informatief blijft – in een dalende markt – steken op 10% (omdat boeken gemiddeld wat duurder zijn geworden, gaat het beter met de omzet).  Het aantal literair-culturele auteurs binnen het genre non-fictie informatief neemt af: in 2013 waren dat er nog 6.600, in 2017 nog maar 5.600, een daling van 15%. Interessant is dan ook dat de jaarproductie redelijk stabiel blijft, met jaarlijks ruim 1.500 titels.

Hoewel het aantal literair-culturele vertalers van het genre non-fictie informatief tussen 2013 en 2017 gedaald is met ongeveer tien procent, is deze daling niet constant. De grootste afname vond plaats tussen 2013 en 2014 (-5%). Daarna nemen de aantallen relatief veel minder af en sinds 2016 is het zelfs voor het eerst weer toegenomen met drie procent. De jaarproductie is geleidelijk aan wel gestegen van 280 titels in 2013 naar 350 titels in 2017.