Makers en hun werk 2018

26-09-2019

In de makersmonitor beschrijft KVB Boekwerk jaarlijks de cijfers met betrekking tot Nederlandse actieve auteurs, actieve vertalers en de boektitels die zij publiceren. In dit artikel wordt aandacht besteed aan de algemene trends binnen het auteurs- en vertalersvak, met daarin specifieke aandacht voor de verschillende genres waarin makers actief zijn.

Vooral minder makers

Het aantal actieve auteurs is in 2018 18.900; voor actieve vertalers is dit aantal 2.900. Samen maakt dit bijna 21.800 actieve makers in 2018, 10% minder dan in 2014. In 2018 zijn dus behoorlijk minder makers actief in de boekensector dan vijf jaar geleden. Deze daling van het aantal makers is wel wat afgevlakt ten opzichte van de voorgaande jaren; sinds 2017 is het nagenoeg gelijk gebleven.

Dat het aantal makers is afgenomen, betekent niet dat hetzelfde geldt voor het werk dat zij maken. Het aantal titels is sinds 2014 nauwelijks gedaald, met slechts 2%. Bovendien zijn er jaren geweest dat het aantal titels – ondanks een daling van het aantal makers – toch steeg. De conclusie van de monitor van 2017 was dan ook dat minder makers meer werk maken. Ten opzichte van 2017 is het aantal Nederlandstalige titels voor het eerst sinds jaren flink afgenomen met ruim 200 titels naar 10.400 titels (waarvan 63% oorspronkelijk Nederlands en 37% vertaald). In 2018 maken makers dus wat minder werk dan in 2017.

Verkoopcijfers Nederlandstalige titels wél gestegen

Hoewel er in vergelijking met 2014 minder makers zijn én minder titels zijn verschenen, is de jaaromzet van papieren titels in de Nederlandstalige markt in de afgelopen vijf jaar wel gestegen, met 8%. Nader bekeken blijkt de groei vooral te komen van titels in de genres kinder- en jeugdboeken en non-fictie informatief. Zo zijn managementboeken als De edele kunst van not giving a f*ck van Mark Manson en wetenschappelijke titels als De antwoorden op de grote vragen van Stephen Hawking momenteel razend populair. Let op: het gaat bij de jaaromzet om zowel nieuwe als oude titels.

Meer vertaalde titels

De interesse in boeken uit het buitenland is aan het stijgen. Eerder dit jaar zagen we dat de afzet en omzet van anderstalige boeken behoorlijk zijn gegroeid in de afgelopen vijf jaar – met respectievelijk 55% en 56% (Zie KVB Boekwerk artikel Verdieping verkoopcijfers 2018). De stijgende interesse in buitenlandse boeken zien we ook terug in het aantal titels dat vanuit een andere taal naar Nederlands vertaald worden. Sinds 2014 is het aantal oorspronkelijk Nederlandse titels namelijk gedaald (-6%), maar het aantal vertaalde titels is juist gestegen (+6%). Alleen van vertaalde non-fictie vrije tijd titels zijn er minder dan vijf jaar geleden (-10%). Hieronder vallen onder andere kookboeken, reisgidsen en hobbyboeken.

Non-fictie informatief daalt, maar is nog steeds de grootste

In ieder genre is het aantal auteurs in de afgelopen vijf jaar afgenomen, maar de grootste daling heeft zich voorgedaan binnen het genre non-fictie informatief (-14%). Dit heeft mogelijk te maken met het feit dat de moderne consument zijn informatie tegenwoordig ergens anders vandaan haalt: uit het meest recente GfK-consumentenonderzoek blijkt dat men daarvoor tegenwoordig voornamelijk gebruikmaakt van het internet, televisie, tijdschriften en sociale media.

Ondanks de flinke daling is non-fictie informatief nog steeds het genre waarin de meeste auteurs schrijven; meer dan de helft van de auteurs houdt zich bezig met het genre. Zij schrijven samen dan ook het grootste aandeel van de titels: 38%. Wel schrijven zij gemiddeld minder titels per persoon dan auteurs van andere genres. Dit komt mogelijk doordat auteurs van dit genre hun onderwerp via allerlei kanalen en media aan de man brengen (waaronder een boek), of een ander beroep hebben, waarbij hun boek een bijproduct is. Neem bijvoorbeeld een onderzoeker die een dissertatie schrijft, management- en marktingadviseur of een hobbyauteur die slechts eenmaal een boek schrijft over zijn interessegebied en dit misschien wel zelf uitgeeft. Dit terwijl voor auteurs van fictie en kinderboeken het boek het dominante medium is.

Non-fictie informatief is ook populair onder vertalers. Vier op de tien vertalers vertalen dit genre, een aantal dat slechts bij één ander genre hoger ligt: ruim de helft vertaalt fictie. Ondanks het relatief hoge aantal vertalers, valt slechts 17% van de vertaalde titels onder non-fictie informatief. Dit maakt deze groep vertalers ook de minst productieve (in aantallen titels) – hun productiviteit is overigens wel aan het stijgen: hoewel het aantal vertalers 8% lager ligt dan in 2014, ligt het aantal vertalingen juist hoger (+13%).

Fictie blijft stabiel

Van alle genres is bij makers en titels van fictie het minst veranderd. Het aantal auteurs en vertalers blijft al vijf jaar ongeveer gelijk. De aantallen titels schommelen: het ene jaar stijgt het aantal oorspronkelijk Nederlandse titels, het andere jaar daalt het weer en vindt er weer een toename plaats in vertaalde titels. Vertaald werk is wel steevast wat populairder dan oorspronkelijk Nederlands werk: per jaar verschijnen er gemiddeld ruim 100 meer vertaalde titels dan oorspronkelijke titels op de markt.

Wanneer wij de genres onderling vergelijken, is het duidelijk dat fictie – naast non-fictie informatief – nog steeds een van de belangrijkste genres is in Nederland. Een kwart van de oorspronkelijk Nederlandse titels is een fictietitel, geschreven door ook een kwart van de auteurs. Van vertaald werk is fictie verreweg het populairst: 46% van de vertaalde titels is een fictietitel. Ruim de helft van de actieve vertalers werkt binnen dit genre.

Kinderboeken: groei in makers én titels

Het aantal actieve auteurs van kinder- en jeugdtitels is jaren dalende geweest en lag in 2017 14% lager dan in 2014. Deze daling heeft zich echter niet doorgezet: sinds 2017 is het aantal auteurs weer licht gestegen met 2%. Dit verklaart mogelijk deels de opvallend hoge stijging (7%) van het aantal kinder- en jeugdtitels sinds vorig jaar.

Kinder- en jeugd is het enige genre waarin het aantal vertalers niet is gedaald sinds 2014, maar juist behoorlijk gestegen – met 9%. Inmiddels vertalen ruim 600 actieve vertalers kinderboeken. Zij vertalen dan ook steeds meer boeken: met bijna 900 titels in 2018 ligt dit aantal 14% hoger dan in 2014. Dit is ook weer terug te zien in de afzet in de markt: die is sinds 2014 met maar liefst 19% gestegen (zie artikel Verkoopcijfers 2018).