Literair-culturele makers
Om een beter inzicht te krijgen in de culturele waarde van de boekenmarkt analyseert KVB Boekwerk ook de aantallen auteurs, vertalers en titels binnen het literair-culturele segment. Onder literair-culturele titels vallen literatuur (inclusief poëzie), kinderboeken en cultureel waardevolle non-fictietitels over kunst, kunstgeschiedenis, filosofie, menswetenschappen, ideeëngeschiedenis, geschiedenis en actuele maatschappelijke vraagstukken. Een actieve auteur of vertaler is iemand die in de periode van vijf jaar (ten minste) één nieuw werk publiceerde of vertaalde.
Ook in het literair-culturele segment kunnen auteurs en vertalers zich met meerdere genres bezighouden: een kinderboekenauteur kan tegelijk ook een fictieauteur zijn en wordt dan bij beide genres meegeteld. In de totaalscore wordt een maker slechts één keer meegeteld. Daarom is de optelsom van alle makers per genre niet gelijk aan het totaal aantal makers.
Literair-culturele makers: een belangrijke steunpilaar
59% van alle makers in Nederland schrijft of vertaalt literair-cultureel werk. Met een omzet-, afzet- en titelaandeel van ongeveer dezelfde grootte is het literair-culturele segment een belangrijke categorie in de algemene Nederlandstalige boekenmarkt. Het aantal actieve auteurs in het literair-culturele segment is in 2018 10.800; voor actieve vertalers is dit aantal 2.100. Samen maakt dit 12.900 actieve makers in 2018, 8% minder dan vijf jaar geleden. Vergelijkbaar met alle actieve auteurs is deze daling binnen het literair-culturele segment wel wat afgevlakt. Ten opzichte van 2017 is het aantal actieve makers nagenoeg ook in het literair-culturele segment gelijk gebleven. Wat ook vergelijkbaar is met de totale markt, is dat – ondanks de afname van het aantal makers – het werk dat zij maken is gestegen naar bijna 6.200 titels (met 6%).
Minder literair-culturele auteurs maken meer werk
Nederland kent in 2018 10.800 actieve auteurs van literair-cultureel werk. Hoewel dit aantal de afgelopen jaren is gedaald (met 9%) is dit nog steeds ruim de helft van alle actieve auteurs. De daling van het aantal auteurs heeft geen direct gevolg voor het aantal verschenen titels. Ten opzichte van 2017 heeft namelijk een opvallende stijging van 5% plaatsgevonden naar bijna 4.000 titels in 2018. De conclusie is dan ook – net als vorig jaar – dat minder auteurs meer literair-cultureel werk maken.
De ontwikkeling bij vertalers is zich aan het consolideren. Ruim 70% van de vertalers vertaalt literair-cultureel werk. Nederland had steeds minder van deze vertalers. In 2018 is het aantal vertalers gestabiliseerd, met ongeveer 2.100 vertalers. . Daarentegen zijn er in vergelijking met vorig jaar wel minder literair-culturele vertalingen verschenen (-3%), maar nog steeds meer dan in 2014 (+4%). Deze ontwikkeling bij vertalers zien wij ook terug in de totale Nederlandse markt.
Ondanks meer fictieauteurs en -titels minder verkoop
Er zijn minder literair-culturele auteurs, maar dat geldt niet voor degenen die fictie schrijven. Dit aantal (rond de 3.800) stijgt licht door de jaren heen. Hierdoor is het aandeel auteurs dat literair-culturele fictie schrijft gestegen van 32% in 2014 naar 36% in 2018. Daarnaast is het aantal gepubliceerde literair-culturele fictietitels in 2018 met 3% gestegen naar jaarlijks 1.200 titels. Dit is bijna een derde van alle literair-culturele titels. Ondanks het feit dat literair-culturele fictie dus beter vertegenwoordigd is, blijft de verkoop van Nederlandstalige fictietitels relatief achter. In vijf jaar tijd is het afzetaandeel van literaire fictie gedaald van 47% naar 42% en het omzetaandeel van 53% naar 50% (zie KVB Boekwerk artikel Verdieping verkoopcijfers 2018). Let op: de verkoopcijfers gaan over om zowel nieuwe als oude titels, terwijl de cijfers over aantal auteurs en titels over alleen nieuwe titels gaan.
Tegen de trend in: minder vertalers literair-culturele fictie
56% van de vertalers vertaalt fictie, goed voor 44% van de vertaalde titels binnen het literair-culturele segment. In tegenstelling tot het aantal auteurs, daalt het aantal vertalers van literair-culturele fictie naar 1.200. Ten opzichte van vijf jaar geleden zijn het er 6% minder. Een opvallende trend is dat er ondanks deze daling rond de 1.000 vertalingen zijn verschenen; 8% meer dan vijf jaar geleden. Vertalers zijn dus productiever geworden.
Ondanks minder auteurs van kinder- en jeugdboeken, meer titels en meer omzet
Het gaat de laatste jaren (als enige genre) relatief goed met de verkoop van Nederlandstalige literair-culturele kinder- en jeugdboeken. Het omzetaandeel in de Nederlandstalige literair-culturele markt is gestegen van 30% naar 34% en het afzetaandeel van 41% naar 47%. Het aantal auteurs van kinder- en jeugdboeken is echter gedaald van 2.100 in 2014 naar 1.800 in 2018 (-13%). Voor 2018 geldt dat er wel weer wat auteurs van kinder- en jeugdboeken zijn bijgekomen. Anno 2018 schrijft 17% van de auteurs binnen het literair-culturele segment kinderboeken. Zij zijn productiever geworden: de jaarproductie is sinds 2017 met maar liefst 7% gestegen van 1.100 naar 1.200 titels. Deze titels zijn goed voor 30% van alle titels in het literair-culturele segment.
In 2018 voor het eerst minder vertaalde kinder- en jeugdboeken
Van de vertalers vertaalt een derde kinder- en jeugdboeken; zij zijn goed voor 40% van de titels binnen het literair-culturele segment. Het aantal vertalers is stabiel: het ligt de afgelopen vijf jaar steeds tussen de 560 en 600 vertalers. Na jaren van een alsmaar stijgende productie van vertaalde kinder- en jeugdtitels was in 2018 voor het eerst sprake van een daling. In 2018 verschenen er 880 vertaalde kinder- en jeugdboeken, 7% minder dan in 2017.
Non-fictie informatief: veel auteurs, maar met kleine oplages
De verkoop van Nederlandstalige literair-culturele non-fictie boeken is de afgelopen vijf jaar licht gedaald. Het genre heeft in de verkoop van literair-culturele boeken een omzetaandeel van 16% en een afzetaandeel van 11%. Ook het aantal auteurs neemt in 2018 verder af: in 2014 waren dat er nog 6.300, in 2018 nog maar 5.500, een daling van 13%. Maar nog steeds bestaat de helft van het literair-culturele segment uit auteurs die non-fictie informatieve boeken schrijven. En ondanks dat er minder auteurs zijn, is de jaarproductie met 8% gestegen. Het aandeel in titels is hierdoor gestegen van 38% naar 40%. Het hebben van een groot aandeel in aantal auteurs en titels, maar een klein aandeel in omzet en afzet impliceert dat de oplages klein zijn.
Non-fictie informatief wordt weinig vertaald
36% van de vertalers vertaalt non-fictie informatief. Hun productiviteit is minder groot dan die van vertalers van andere genres; ze vertalen namelijk 15% van de titels. Het aantal vertalers van non-fictie informatief neemt – na jaren van daling – sinds 2016 weer licht toe. Inmiddels zijn er weer ruim 700 vertalers van non-fictieboeken.
