Verkoop e-books
Eigen dynamiek
Het aandeel van e-books op de afzet van de totale markt is in de afgelopen jaren gegroeid van 3 naar 7,4 procent. Alhoewel dit relatief nieuwe onderdeel van de boekenmarkt veel gemeen heeft met de papieren tak, is het juist relevant om te zien op welke manieren de e-boekenmarkt zich onderscheidt binnen de branche. In dit artikel gaan we dieper in op de dynamiek van de verkoop van e-books en hoe deze verschilt van die van het papieren boek.
Bron: KVB-Boekwerk/GfK
Algemene kenmerken
Waar voor Nederlandstalige papieren boeken over het algemeen een neergaande trend te zien is, is de trend voor het Nederlandstalige e-boek opgaand. Sinds vorig jaar is deze stijgende lijn wel afgevlakt.
Bron: KVB-Boekwerk/GfK
Kanttekening bij de cijfers over e-books is dat hierin de afzet en omzet via abonnementen niet meegeteld kunnen worden. Het betreft dus de losse verkoop van e-books. Het is belangrijk dit te onderstrepen, omdat al meer dan 125.000 mensen gebruik maken van de abonneeservice van Kobo en Bol.com sinds de lancering in 2017. Bovendien kunnen e-books ook illegaal worden gedownload. Het is lastig een goed beeld te schetsen van de impact hiervan op de e-boekenmarkt. Uit eerder onderzoek bleek dat Nederlanders gemiddeld 16 betaalde en 63 onbetaalde e-books op hun e-reader hadden staan.
Marktdynamiek
Uit de laatste Monitor Uitgevers 2017 blijkt dat de grotere uitgeverijen hun omzetaandeel van e-books zien groeien. Hier wordt geïnvesteerd in de toekomst van het e-book. Die toekomst wordt nu nog grotendeels bepaald door het succes van het e-book in de vakantie. De vakantieperiode is de belangrijkste periode voor de e-boekenmarkt. In 2016 werden er in juli voor 2,8 miljoen euro aan e-books verkocht, terwijl de gemiddelde omzet per maand 1,9 miljoen euro was.
Van oudsher kenmerkt de papieren boekverkoop zich door grote pieken in aanloop naar sinterklaas en kerst. Ook zijn er pieken te zien tijdens de Boekenweek, in juni (Spannende Boekenweken, Vaderdag en de aanloop naar de zomervakanties) en in oktober tijdens de Kinderboekenweek.
Bij e-books speelt de cadeauperiode echter nagenoeg geen rol. Het geven van e-books als cadeau is niet gebruikelijk. E-books zijn dikwijls verbonden aan een persoonlijk account, waardoor het technisch ingewikkeld is om ze rechtstreeks cadeau te doen. Het lijkt er op dat er voorlopig nog geen e-books onder de kerstboom liggen of in de schoen gestopt worden. Wel is het duidelijk dat mensen graag e-books meenemen op vakantie, omdat het significant minder ruimte in de koffers neemt. Zo bleek uit het meest recente consumentenonderzoek, dat mensen dit jaar gemiddeld 17 e-books mee op vakantie namen, ten opzichte van 2 papieren boeken.
In de onderstaande grafieken is de omzet van de boekenmarkt door het jaar heen weergegeven. Het gaat hier om de verkoop van Nederlandstalige titels. Notabene: de omzet van de papieren boekverkoop is bijgehouden per week, terwijl de omzet van de e-boekenmarkt slechts per maand bij ons bekend is. De grafieken zijn geïndexeerd op het begin van 2016 en laten dus de schommeling ten opzichte van dat moment zien. De figuren laten de dynamiek van beide takken van de boekenmarkt zien, maar zeggen niets over de absolute omzet die de takken ten opzichte van elkaar hebben.
Bron: KVB-Boekwerk/GfK
Voor de e-boekenmarkt is fictie op dit moment het belangrijkste genre, aangezien non-fictie het nog niet zo goed doet in digitale vorm (mogelijk ook vanwege de populariteit van deze boeken als cadeau of als ‘koffietafelboeken’ en doorbladerboeken). Bij fictie is de voorgenoemde trend daarom ook duidelijk terug te zien. Bij e-kinderboeken is het belang van de zomerperiode nog groter, met een tweede kleine piek in oktober rond de Kinderboekenweek.
Bron: KVB-Boekwerk/GfK
Weinig verschil is ook te zien in de literair-culturele sector, met uitzondering van literair-culturele non-fictie. Bij literair-culturele non-fictie doen e-books het het beste in oktober, hoewel er ook een piek te zien is in juli. In oktober is de Kinderboekenweek, maar kinderen lijken niet de gemiddelde doelgroep van dit genre te zijn. Het is dus onduidelijk waarom dit genre het zo goed doet in oktober.
Bron: KVB-Boekwerk/GfK
