Literair-culturele fictie
Genre profiteert niet van groeiende markt
Door: Hans van der Klis
De afzet van literair-culturele fictie heeft zich nog nauwelijks hersteld van de dip van 2013-2014. Op basis van een analyse van het literair-cultureel segment van de boekenmarkt blijkt dat de verkoop van het aantal literair-culturele fictietitels in 2016 minimaal is gestegen in vergelijking met 2014. Het herstel van het literair-culturele segment is vooral te danken aan kinderboeken en duurdere non-fictietitels.
Bron: GfK / KVB Boekwerk
Het herstel van het literair-culturele segment van de boekenmarkt is broos. Met name de boeken die onder de noemer ‘literair-culturele fictie’ gerangschikt kunnen worden, blijven duidelijk achter bij het herstel van de totale markt. Dat blijkt uit de cijfers die KVB Boekwerk heeft opgevraagd bij marktonderzoeksbureau GfK.
Om de ontwikkelingen van het literair-culturele segment in beeld te brengen, werkt KVB Boekwerk met een selectie NUR-codes. Binnen het segment worden drie genres naast elkaar gelegd: literair-culturele kinderboeken, literair-culturele fictie en literair-culturele non-fictie. Het jaar 2012 is als uitgangspunt genomen.
Stille motor
Kinderboeken blijken het sinds 2012 relatief goed te doen en zijn de stille motor van het literair- culturele segment. Na een dip in 2014 volgde herstel in 2015. In 2016 lag de afzet 8 procent hoger dan in 2012. De omzet lag vorig jaar 6 procent boven die van 2012.
De gehele rubriek fictie liet in 2016 eindelijk weer groei zien: de afzet groeide 4 procent, de omzet 6 procent. Maar de literair-culturele fictietitels bleven duidelijk achter bij rubrieken als spannende boeken en true crime: de afzet van literair-culturele fictietitels bleef gelijk, de omzet steeg minimaal (1 procent t.o.v. 2015).
De cijfers voor non-fictie zijn moeilijker te interpreteren. Dit segment is zo divers, dat het moeilijk is de afzet en omzet te vergelijken. Aanvankelijk had literair-culturele non-fictie nauwelijks last van de dip van 2013-2014. Weliswaar daalde de afzet licht, maar de omzet compenseerde dit met gemak. Die was in 2015 16 procent hoger dan in 2012. In 2016 daalde dit deel van het literair-culturele segment een paar procent, zowel in afzet als in omzet.
Bron: GfK / KVB Boekwerk
Ruim 70 procent in de Top-100
Het literair-culturele segment is op dit moment verantwoordelijk voor 57 procent van de afzet van de totale A-boekenmarkt. In de Top-100 van bestverkochte boeken ligt het percentage hoger: soms ligt het net onder de 70 procent, zoals in 2013 en 2016, soms kruipt het tegen de tachtig procent aan, zoals in 2015. Die verschillen zijn waarschijnlijk terug te voeren op de specifieke NUR-codes van grote bestsellers.
Bron: GfK/KVB Boekwerk
Dat is goed terug te zien in de grafieken van de afzetaandelen in de Top-100. Het lage percentage literair-culturele boeken in 2016 lijkt vooral voor rekening van de literaire fictie te komen, dat in 2016 slechts 58 procent van de totale afzet van literair-culturele titels voor zijn rekening nam. Gemiddeld is fictie sinds 2012 goed voor 76 procent van de afzet van de honderd bestverkochte literair-culturele titels. Ook andere fictietitels deden het dat jaar niet geweldig: slechts 55 procent van de totale afzet van de Top-100-titels van dat jaar kwam voor rekening van literaire en andere fictietitels. Een literair-culturele bestseller kan dit komend jaar in een klap echter weer goedmaken.