Illegaal downloaden
Wie downloadt illegaal boeken, en waarom?
Door: Jurriaan Rammeloo
Onderzoeksbureau Nielsen onderzocht in de VS wie illegaal boeken downloadt en hoe ze dat doen. De enquête is uitgevoerd onder kopers van e-books. Het blijken jongvolwassenen te zijn tussen de 18 en 44 jaar oud, goed opgeleid en welvarend. Ze verkrijgen de boeken illegaal via vrienden en torrent websites. In Nederland is weinig bekend over het profiel, alleen dat bezitters van e-readers hun gratis e-books zowel legaal en illegaal verkrijgen, waaronder via familie en vrienden, aanbiedingen van winkels en downloadplatforms.
Het is opvallend dat in de VS 70% van de illegale gebruikers een vervolgopleiding heeft gehad na de middelbare school, dat 88% in de leeftijdsgroep van 18 – 44 jaar valt, en dat ze meer dan modaal verdienen. Een e-book is voor hen geen grote uitgave. Deze opvallende kenmerken kunnen echter te maken hebben met de onderzoekspopulatie, de kopers van e-books. Net als de manier waarop deze doelgroep illegale e-books verkrijgt. Die komen voor 31% van download platforms en voor 30% via vrienden, bijvoorbeeld op een usb-stick, via de mail of via instant messaging. Ze doen het omdat het makkelijk en goedkoop is, en zouden er mee stoppen als ze denken dat hun computer gevaar loopt of als ze denken te kunnen worden gepakt.
Nielsen heeft een poging gedaan om in beeld te brengen hoe illegaal downloaden van invloed is op gederfde omzet van marktpartijen. Die wordt in het onderzoek geschat op ten minste $ 315 miljoen in de VS. Het blijft bij een schatting omdat het lastig is illegale activiteiten te meten via enquêtes onder een select aantal respondenten, waarin zij bovendien sociaal wenselijke antwoorden kunnen geven.
In Nederland wordt jaarlijks door GfK onderzocht hoeveel e-books men op een tablet of e-reader heeft staan, welk aandeel daarvan gratis is en wat daarvan de bron is. Nederlanders hadden in 2016 op hun e-reader gemiddeld 16 betaalde boeken staan en 63 onbetaalde. Respondenten geven aan dat deze komen van familie of vrienden (56%), van downloadplatforms (33%), van de (online) winkel als cadeau of als gratis promotie (30%). Ook hier gaat het dus om gebruikers van e-readers. Omzetderving is hieruit niet af te leiden, onder meer omdat het onbekend is hoeveel van de gratis content daadwerkelijk gelezen wordt en legale aankoop overbodig maakt. Desondanks doen de cijfers vermoeden dat het aandeel van illegale downloads substantieel is.