Diversiteit in kanalen
Monitor 2018 – Boekverkopers
In de monitor voor de boekverkopers brengen we in beeld wat de diversiteit aan titels is per kanaal: via het fysieke kanaal of het e-commerce kanaal. Aan de hand van de verbeterde analyse van de CB data laten we zien wat uitgevers distribueren (verkopen) via de kanalen en wat boekwinkels inkopen via de distributie van CB. Aangezien het GfK verkooppanel sinds vorig jaar ook onderscheid maakt tussen beide kanalen, tonen we ook wat de diversiteit is in verkochte titels aan eindgebruikers.
We maken kortom onderscheid tussen geleverde diversiteit, ingekochte diversiteit en verkochte diversiteit. Uitgevers leveren c.q. distribueren (verkopen) via CB binnen het fysieke kanaal aan boekwinkels, bibliotheken en overige (soms Vlaamse) verkooppunten. En aan webwinkels via het e-commerce kanaal. Boekwinkels kopen via CB boeken in, die zij verkopen binnen de Nederlandse boekenmarkt. Daarbinnen maken we een onderscheid ingekochte diversiteit via fysieke winkels en webwinkels. Bibliotheken en bijvoorbeeld Vlaamse verkooppunten vallen hier buiten. Dit geldt ook voor de verkochte diversiteit op basis van het GfK verkooppanel.
Geleverde diversiteit: omslag van fysiek naar e-commerce
De geleverde diversiteit door uitgevers laat zien dat in de periode 2014 – 2018 de diversiteit van het fysieke kanaal tot en met 2015 groter is, en dat de diversiteit in de e-commerce deze steeds meer benadert. In 2016 is de diversiteit nagenoeg vergelijkbaar. Vanaf 2017 is er een duidelijk omslagpunt waarop het e-commerce kanaal meer divers is dan het fysieke kanaal.
Ingekochte diversiteit: longtail van e-commerce
De ingekochte diversiteit door boekwinkels laat iets anders zien. Daaruit blijkt dat het e-commerce kanaal al eerder meer divers is dan het fysieke kanaal. Dat is op zich niet verrassend omdat het e-commerce kanaal zich juist kenmerkt door de longtail: het leverbaar maken van veel verschillende titels, vaak met een kleine afzet. Opvallend is wel dat de diversiteit in het e-commerce kanaal sneller toeneemt dan in het fysieke kanaal. De diversiteit in e-commerce nam toe met 15% in de periode 2014 – 2018 en in het fysieke kanaal met 10%.
Verkochte diversiteit: fysieke winkels meer divers
Echter, op basis van de verkochte diversiteit blijkt dat in 2017 en 2018 het fysieke winkelkanaal veel meer divers is dan het e-commerce kanaal. Ook is de algehele diversiteit groter. De door winkels ingekochte diversiteit (CB data) is in 2018 ca. 77.100 titels en de diversiteit in verkochte titels is 113.605. Daarvoor is een aantal verklaringen te geven. Ten eerste zijn het verschillende databronnen: een voor de distributie van boeken en een voor de winkelverkoop ervan. Ten tweede: CB is veruit de grootste distributeur van boeken, maar ook weer niet de enige. Andere leveranciers dragen ook bij aan de diversiteit aan titels. Ten derde: boekwinkels hebben boeken op de plank staan en houden een (bescheiden) voorraad aan. En op opgave vanuit het GfK verkooppanel is inclusief non-boeken.
Genres en het literair-culturele segment
Als we inzoomen op het literair-culturele segment in de markt, dan worden daar de bovengenoemde verschillen bevestigd. Al is het omslagpunt in geleverde diversiteit niet in 2016 maar in 2017.
Per genre bekeken, maken we alleen gebruik van de CB data. Hier blijkt dat bij de geleverde diversiteit door uitgevers het e-commerce kanaal al sinds 2014 meer divers is in het genre non-fictie informatief. Ook bij eerdere indicatoren in de Boekwerk monitor bleek dat het e-commerce kanaal sterk in dit genre is.
Bij de ingekochte diversiteit door boekwinkels blijkt dat in het genre kinder- en jeugdboeken, zowel in de hele markt als in het literair-cultureel segment, het fysieke kanaal tot en met 2015 meer divers is.